ضربه مغزی در کودکان علایم و نشانه ها، درمان و توانبخشی

کودکان در دوران خردسالی و کودکی در معرض خطرات و آسیب های مختلفی هستند که این آسیب ها بعضا می توانند صدمات جبران ناپذیری برای کودک و خانواده به همراه داشته باشند. آشنایی با عوامل خطرناک و اقدامات لازم در زمان طلایی و تلاش در جهت آگاه کردن کودکان برای انجام هرچه امن تر بازی ها و فعالیت ها در این دوران از ضروریات محسوب می شود. در این مطلب سعی شده به این نکات تا جای ممکن به طور مختصر و مفید پرداخته شود.

ضربه مغزی چیست؟

ضربه مغزی در واقع ضربه ای است که به مغز وارد شده و موجب می شود عملکرد معمول مغز به صورت موقت یا دائم دچار اختلال شده یا به طور کامل متوقف شود. تصادفات رانندگی،  زمین خوردن و وارد آمدن ضربه به سر توسط جسمی سخت، از مهمترین عوامل هستند که می توانند به ضربه مغزی منجر شوند.

ضربه مغزی در کودکان خردسالی که هنوز به حرف نیامده اند، از کودکان زیر سن دبستان، خطرناک تر است. زیرا این کودکان قادر نیستند که نشانه های خود را به زبان بیاورند. بنابراین اگر آسیبی به سر کودکان خردسالتان وارد شده است، دانستن علائم ضربه مغزی در کودکان می تواند در تشخیص این آسیب به شما کمک کند.

ضربه مغزی در بزرگسالان علائم یکسانی دارد. اما این علائم ممکن است در شیرخواران، کودکان نوپا و خردسالان کمی متفاوت تر به نظر برسند.

گاهی اوقات ضربه مغزی، تا زمانی که آسیب جدی نشود، علائمی را نشان نمی دهد. حتی گاهی علائم ضربه مغزی در کودکان ساعت ها یا حتی روزها بعد از صدمه ظاهر می شوند.

ضربه مغزی در کودکان

علائم ضربه مغزی در کودکان را به سه زیر گروه تقسیم می کنیم:

علائم ضربه مغزی در شیرخواران:

-استفراغ

-ایجاد برآمدگی یا کبودی در سر

-هنگامی که سر نوزاد را تکان می دهید درد داشته و گریه می کند.

-ایجاد اختلال در عادات خواب نوزاد. به عنوان مثال ممکن است کمتر یا بیشتر بخوابد.

-کج خلقی

علائم ضربه مغزی در کودکان یک تا دو سال:

تغییر رفتار

تغییرات خواب

گریه کردن بیش از حد

سردرد

تهوع یا استفراغ

کاهش علاقه کودک به بازی کردن یا انجام فعالیت های مورد علاقه اش

علائم ضربه مغزی در کودکان بالای ۲ سال:

کودکان بزرگتر از ۲ سال معمولا تغییرات رفتاری زیر را نشان می دهند:

خواب آلودگی

تغییر در الگوهای خواب

اختلال در خواب

حساسیت به نور

حساسیت به سر و صدا

سرگیجه یا ناتوانی در ایجاد تعادل بدن

دوبینی یا تاری دید

خیال بافی کردن بیش از حد

ناتوانی در تمرکز کردن

ناتوانی در به خاطر سپردن چیزها

فراموش کردن اتفاقاتی که اخیرا رخ داده است.

تغییر در خلق و خوی مانند تحریک پذیری، غمگینی، حساس شدن و یا عصبانیت بیش از حد

وقتی از او سوال می پرسید آهسته جواب می دهد.

در چه زمانی مراجعه به پزشک لازم است؟

زمانی که به سر کودک ضربه وارد می شود، بهترین ایده این است که به پزشک مراجعه کنید. اما اگر مشکوک هستید با پرسیدن سوالات زیر می توانید این موضوع را تعیین کنید که آیا کودکتان نیاز به مراجعه به پزشک دارد یا خیر؟

آیا به سوالات معمول جواب منطقی دارد؟

آیا عکس العمل هایش کندتر از قبل شده است؟

آیا کودک اختلال خواب را تجربه می کند؟

آیا تغییر رفتاری در کودک وجود دارد؟

آیا عملکردهای کودک معمولی است؟

اگر کودک بعد از ضربه ای که به سرش خورده است مثل قبل می خوابد، بیدار می شود و فعالیتهایش تغییری ندارد، به احتمالا مشکلی ندارد. اما برای اطمینان بیشترلازم است توسط پزشک ارزیابی شود.

اگر فرزندتان علائم ضربه مغزی را دارد و مخصوصا اگر این علائم همراه با نشانه های زیر بود حتما به پزشک مراجعه کنید:

تشنج می کند.

بیدار شدن و یا خوابیدن برایش سخت است.

استفراغ دارد.

بعد از ضربه ای که به سرش وارد شده است چرت می زند و خواب آلودگی دارد.

اگر پزشک به خونریزی مغزی مشکوک شده باشد معمولا CT اسکن یا MRI تجویز می کند. اگر کودک نامتعادل باشد و مردمک چشم هایش بزرگتر از حالت عادی و همراه با لکه های کوچک سیاه در چشم باشد، می تواند نشان دهد که در اطراف مغز تورم وجود دارد. این موقعیت یک موقعیت اورژانسی است.

درمان و توانبخشی در کودکان ضربه ی مغزی:

بازگشت این کودکان به زندگی نرمال ارتباط زیادی با میزان پیگیری خانواده در ارجاع دقیق و به موقع برای انجام مداخلات پزشکی لازم در ساعات و روزهای نخستین و در ادامه در صورت ماندگاری ناتوانای هایی در سطوح حسی حرکتی،درک و شناخت و ارتباط و تشخیص آسیب های جسمی، ذهنی و شناختی و گفتاری و ارتباطی و… ارجاع هرچه سریعتر به مراکز کاردرمانی و گفتاردرمانی معتبر جهت شروع جلسات منظم بازتوانی حسی حرکتی درکی و شناختی و گفتاری برای رسیدن به حداکثر استقلال در کوتاه ترین زمان ممکن خواهد بود.

توانبخشی بامداد