فلج مغزی (cerebral palsy)

تعریف: فلج مغزی (cp) گروهی از سندروم های مختل کننده ی حرکت، غیر پیشرونده ولی معمولا متغیر است که در اثر آنومالی ها یا آسیب های فلج مغزی قبل یا بعد از تولد ایجاد می شود.

نکته: بروز سی پی در دوقلویی و نوزادان پره ترم بیشتر است.

فلج مغزی – اتیولوژی: پره ماچوریتی و وزن کم موقع تولد، آسفیکسی پری ناتال ، مالفورماسیون های مادرزادی و کرن ایکتروس، از علل  cp در بدو تولد هستند. 10% از کودکان مبتلا به سی پی در سنین بالاتر به صورت اکتسابی به این عارضه دچار می شوند . مننژیت و تروما به سر ، شایعترین علل سی پس اکتسابی می باشند. 50% از کودکان مبتلا به سی پی هیچ ریسک فاکتور مشخصی ندارند.

تظاهرات بالینی: بیشتر موارد ابتلا به سی پی (به جز انواع خفیف)، در 18 ماه ابتدای زندگی مشخص می شوند. علائم شامل این موارد هستند: 1)ناتوانی در رسیدن به استانداردهای حرکتی 2)وجود اختلالاتی مثل عملکرد حرکتی خشن نامتقارن و افزایش تون عضلات (هایپرتونی) و یا کاهش تون عضله (هایپوتونی)

درمان: درمان cp  به نوع اختلال عملکردی بستگی دارد. درمان های فیزیکی و کاردرمانی به نحو مطلوبی وضعیت وحرکات بدنی را تسهیل می نمایند.

روش های درمانی عبارتند از:

1)تجویز داروهای خوراکی، تزریق بوتولینوم توکسین،کارگذاری پمپ اینتراتکال باکلوفن جهت درمان اسپاستیسیته 2)درمان تشنج، 3)کنترل و درمان اسپاسم عضلات،اختلالات ارتوپدی و اخلال حسی و نارسایی های ذهنی که در ای موارد تمرینات و جلسات منظم کاردرمانی جسمی کاردرمانی حسی-حرکتی کاردرمانی ذهنی و گفتاردرمانی تاثیرگذارترین متد شناخته شده است.

طبقه بندی انواع cp : انواع سی پیبه صورت زیر طبقه بندی شده اند:

• فلج مغزی اسپاستیک: شایع ترین نوع سی پی که 70-80% موارد را شامل می شود. در اثر آسیب به نورون های حرکتی فوقانی در مسیر پیرامیدال ایجاد می شود. گاهی دوطرفه است. حداقل با دو مورد از موارد زیر مشخص می شود : الف)الگوی حرکتی غیر طبیعی ب) افزایش تون عضلات ج)رفلکس های پاتولوژیک(مثل بابنسکی،هیپررفلکسی
• فلج مغزی دیس کینتیک:10-15% موارد سی پی را شامل می شود. مشخصه ی کاراکتریستیک آن الگوهای حرکتی غیر طبیعی و حرکات بدون اراده،کنترل نشده و راجعه است.
• فلج مغزی آتاکسیک: در کمتر از 5% موارد سی پی مشاهده می شود. به علت آسیب مخچه روی می دهد و مشخصات آن عبارتند از: وضعیت غیر طبیعی بدن یا حرکات غیر طبیعی و فقدان هماهنگی منظم عضلات و یا هر دو.
• فلج مغزی دیس تونیک:غیر معمول است. مشخصات آن کاهش فعالیت و حرکات خشک و دشوار(هیپوکینزی) و هیپوتونی است.
• فلج مغزی کره آتتوز: هم اکنون با جلوگیری و درمان هیپربیلی روبینمی شدید، نادر است. این نوع با حرکات افزایش یافته و ناگهانی (هیپرکینزی) و هیپوتونی تظاهر می یابد
• فلج مغزی mixed (10-15% از بیماران):این اصطلاح زمانی کهبیش از یک الگوی حرکتی وجود داشته باشد، استفاده می شود و وقتی که یک الگو واضحت غالب نیست. این نوع عوارض بیشتری دارد ، مثل نقایص حسی، تشنج و اختلالات شناختی -ادراکی.

انواع cp با توجه به محل درگیر:

• همی پارزی (همی پلژی): اختلال یک طرفه دست و پا در یک سمت بدن (سمت راست یا چپ)
• دایپلژی: اختلال حرکتی به طور اولیه در پاها( معمولا درگیری محدود دست ها نیز وجود دارد، بعضی از دانشمندان این نوع را از کوادروپلژی متفاوت نمی دانند)

کوادری پلژی: هر چهر اندام اختلال عملکرد دارند (تمام بدن)

برشی از کتاب اطفال 1 گرد آورنده: دکتر کامران احمدی

توانبخشی بامداد